Slot

Zeer gewaardeerde toehoorders. Zowel in het dagelijks leven als in de beroepssfeer wordt de mens steeds afhankelijker van informatie. Toch is de behoefte aan informatie van een heel andere aard dan die aan energie of water. De televisie is typisch als een kraan die je opendraait en waaruit informatie komt. Deze informatie wordt echter op één plek gegenereerd en aan iedereen in exact dezelfde vorm aangeboden. Televisie is een extreem voorbeeld van een push mentaliteit. Die wordt gekenmerkt door de volgende uitspraken: De informatievoorziening evolueert naar een pull mentaliteit, waarbij de gebruiker zelf bepaalt wanneer hij of zij welke informatie wil ontvangen. Hiervoor is een harmonieus samenspel nodig tussen de hulpmiddelen die de aanbieder van informatie levert om documenten te kunnen selecteren, en de hulpmiddelen van de gebruiker om de selectie te kunnen verfijnen en om de presentatie aan zijn of haar wensen en behoeften aan te passen.

Dezelfde evolutie is ook in het onderwijs aan het ontstaan. Het hoorcollege is als een kraan die wordt opengedraaid, en waaruit de informatie van de docent stroomt, in één vorm, gelijk voor alle studenten. Om het onderwijs aan de pull mentaliteit aan te passen moet de student de aktieve rol kunnen vervullen. Hij of zij gaat op zoek naar de benodigde informatie, bestudeert de materie in eigen tempo en volgorde, beantwoordt on-line vragen, en levert opdrachten in, die al dan niet door evaluatiesoftware worden beoordeeld. Dit klinkt misschien als ongeloofwaardige toekomstmuziek, maar het enige wat misschien nog niet gereed is om deze muziek uit te voeren is de mentaliteit van de student.

De hulpmiddelen waarover gebruikers tegenwoordig kunnen beschikken: robots, zoekmachines, persoonlijke agents, en adaptieve filters, vereisen dat het netwerk tussen de gebruiker en de aanbieder veel vaker, of zelfs vrijwel permanent beschikbaar is. On-line cursusmateriaal zoals het hypermedia dictaat kan slechts ten volle worden benut wanneer de gebruiker, in casu de student, tijdens het studeren on-line met de server op de universiteit verbonden is. Weldra zullen alle studenten van de Technische Universiteit Eindhoven kunnen beschikken over een krachtige draagbare computer. Voor sommige studenten zal dit een waardevol rekentuig of ontwerpgereedschap zijn. Maar in de huidige informatiemaatschappij en het daarbij passende universitaire onderwijs is zo'n notebook computer een vrijwel nutteloos stuk speelgoed, indien het niet permanent en aan voldoende hoge snelheid met het netwerk van de universiteit en met Internet verbonden is. De kabelmaatschappij voor de regio Eindhoven heeft concrete plannen om voor deze toegang te zorgen. De informatietechnologie kan echter pas ten volle in het onderwijs worden ingezet wanneer ook de vele studenten die buiten deze regio wonen over een goede netwerkaansluiting zullen beschikken. Initiatieven in deze zin zullen wellicht door de universiteit moeten worden genomen. Van het ministerie krijgen de studenten nog steeds een OV-jaarkaart, waarmee de studenten naar het onderwijs toe kunnen reizen. Sinds het voorjaar van 1994 toont de TUE, door middel van het door mij ontwikkelde hypermedia college, en inmiddels ook door andere projecten voor afstandsonderwijs, dat de OV-jaarkaart zijn langste tijd heeft gehad. Het wordt tijd om een nieuwe jaarkaart in te voeren: een jaarkaart voor de digitale snelweg.